3 حقیقت درباره رابطه بتمن و سوپرمن

با اینکه بتمن و سوپرمن هر کدام داستان‌ها و ماجراجویی‌های خاص خودشان را دارند و در دنیای هر کدام شخصیت‌های فرعی و ضدقهرمان‌ها و شخصیت‌های شرور مشخصی دیده می‌شود، سابقه‌ی جالبی هم با یکدیگر دارند و در دنیای دی‌سی اتفاق‌های مشترک زیادی را با هم تجربه کرده‌اند.

تعدادی از تأثیرگذارترین و معروف‌ترین کمیک‌های دی‌سی همان‌هایی بودند که بتمن و سوپرمن را مقابل هم قرار می‌داد، ولی این دو ابرقهرمان بزرگ بیشتر از اینکه دشمن همدیگر باشند متحد و دوست بوده‌اند و سابقه‌ی رفاقتشان به چیزی حدود ۷۰ سال پیش برمی‌گردد.

در نگاه اول این دو شخصیت به شکلی تصویر شده‌اند که فکر می‌کنیم هرگز نباید در یک دنیای مشترک حضور داشته باشند. یکی انسانی تلخ و جدی است که شم کارآگاهی قدرتمندی دارد و با تمرین و ممارست ذهن و بدنش را تا جایی که برای یک انسان ممکن است تقویت کرده به این امید که ریشه‌ی جرم و فساد را برای همیشه از شهرش برچیند. دیگری موجودی خداگونه است که از سیاره‌ای دیگر آمده و با روی باز از مردم استقبال می‌کند و مقابل نیروهای فضایی و بیگانه می‌ایستد تا کره‌ی زمین را نجات دهد.

وقتی این دو ابرقهرمان را با هم مقایسه می‌کنیم به نظر می‌رسد که بتمن به خاطر ضعف‌های انسانی اجتناب‌ناپذیرش شانسی مقابل سوپرمن ندارد و انگار نمی‌توان ارتباطی بین آن‌ها پیدا کرد. ولی وقتی به انبوه کمیک‌های «لیگ عدالت» (Justice League) و «بتمن/سوپرمن» (Batman/Superman) نگاه کنیم می‌فهمیم که بتمن و سوپرمن دو رفیق و یار جدا نشدنی هستند که طی سال‌های متعدد کنار همدیگر مانده‌اند.

ما بتمن و سوپرمن را تنها با داستان‌های مستقلی که دارند یا دشمن‌ها و ضدقهرمان‌هایشان نمی‌شناسیم. رابطه و تضاد جالبی که با هم دارند هم نقشی اساسی در شناخت این دو ابرقهرمان محبوب و قدرتمند ایفا می‌کند.

۱. بتمن و سوپرمن از همان ابتدا به‌عنوان دو دوست تصویر می‌شدند

وقتی به سال ۱۹۴۱ رسیدیم بتمن و سوپرمن محبوبیت و شهرتی مافوق تصور داشتند و هر کدام شخصیت اصلی مجموعه‌کمیک‌های دنباله‌دار و پرطرفداری بودند. کمپانی پشت این کمیک‌ها (که حالا با نام دی‌سی می‌شناسیمش) تصمیم گرفت برای کسب درآمد هرچه بیشتر از مشهورترین نمادهایش، یک مجموعه‌کمیک آنتولوژی منتشر کند با نام «بهترین کمیک‌های جهان» (World’s Best Comics) که خیلی زود و در جلد دوم نامش را به «برترین کمیک‌های جهان» (World’s Finest Comics) تغییر داد. هر شماره از کمیک‌های این مجموعه یک داستان از سوپرمن و یک داستان از بتمن داشت و روی جلدش معمولا بتمن و سوپرمن و رابین را نشان می‌دادند که مشغول فعالیتی هستند. حالا این فعالیت یا بیسبال بازی کردن بود یا حل‌وفصل مشکلات جنگ جهانی دوم.

اما روی جلد تنها جایی بود که بتمن و سوپرمن را کنار هم می‌دیدیم و تا سال‌ها در خود صفحات کمیک‌ها خبری از همکاری این دو ابرقهرمان نبود. برای دیدن این دو ابرقهرمان در کنار هم و در یک کمیک باید صبر می‌کردید تا مثلا یکی از آن‌ها به شکل مهمانی افتخاری و به عنوان یکی از اعضای جامعه‌ی عدالت آمریکا حاضر شود. مثل اتفاقی که در شماره‌ی ۳۶ کمیک «تمام ستاره» (All-Star Comics) افتاد که سال ۱۹۴۶ منتشر شد.

در واقع تا قبل از سال ۱۹۵۱ و شماره‌ی ۷۱ بهترین کمیک‌های جهان خبری از همکاری مشترک بتمن و سوپرمن نبود و از این‌ مقطع به بعد ما به طور مداوم این دو قهرمان را می‌دیدیم که به همراه رابین با جرم و جنایت مبارزه می‌کردند و در کنار همدیگر قرار می‌گرفتند.

از مجموعه‌کمیک‌های بهترین‌های جهان در مجموع ۳۲۳ شماره منتشر شد و در آن‌ها با اولین‌ همکاری‌های بتمن/سوپرمن آشنا شدیم. البته به جز وقفه‌ای که بین سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۸۶ اتفاق افتاد. فرمت و مدل کمیک بوک‌های ابرقهرمانی مدام تغییر کرد و بهتر شد و از داستان‌های نه‌چندان جدی که تقریبا شبیه سیت‌کام‌های تلویزیونی بودند به ماجراهایی پیچیده و عمیق رسیدیم، ولی رابطه و اتحاد بتمن و سوپرمن همچنان پایدار ماند و در این تغییر و تحولات هم دوام آورد.

۲. بتمن و سوپرمن بارها با هم مبارزه کرده‌اند

این سؤال که در یک مبارزه بتمن می‌برد یا سوپرمن از همان اولین سال‌های ظهور این دو ابرقهرمان در ذهن هوادارانشان می‌چرخیده و دی‌سی هم در موقعیت‌های متعدد و گوناگونی پاسخ این سؤال را با طراحی مبارزه بین این دو داده.

حتی پیش از این که بتمن و سوپرمن در کمیک‌های نسل‌های بعدی به‌عنوان دو شخصیت متضاد بازتعریف شوند، مبارزه‌اشان را در صفحات کمیک برترین کمیک‌های جهان تصویر کرده بودند که اولینش شماره‌ی ۱۰۹ بود و سال ۱۹۶۰ منتشر شد. مبارزه‌ی بین این دو ابرقهرمان ایده‌ی جذابی بود که فوری کنجکاوی مخاطبان را برمی‌انگیخت. همه از خودشان می‌پرسیدند چه اتفاقی افتاده که بتمن و سوپرمن با هم درگیر شده‌اند؟ اصلا بتمن چطور می‌تواند شرایط مبارزه را برابر کند و با موجودی فرازمینی و خداگونه مثل سوپرمن بجنگد؟ پاسخ این سؤال معمولا این بود که بتمن با استفاده از جادو، کنترل ذهن یا ترفندها و تجهیزاتی ویژه خودش را آماده می‌کرد و به مصاف رقیب شکست‌ناپذیرش می‌رفت.

سال ۱۹۸۶ و وقتی کمیک «بازگشت شوالیه‌ی تاریکی» (The Dark Knight Returns) نزاع و درگیری جدی‌تر و عمیق‌تری را بین بتمن و سوپرمن جا انداخت، این مبارزه بیشتر از قبل تکرار شد و در رسانه‌های دیگری به جز کمیک بوک هم شاهدش بودیم. اولین بار که کشمکش و درگیری بین بتمن و سوپرمن را در قاب تلویزیون دیدیم مربوط به سال ۱۹۹۷ بود. در قسمتی که دو سریال انیمیشنی بتمن و سوپرمن را به هم وصل می‌کرد نبرد و مبارزه‌ی بین آن‌ها را به تصویر کشیدند.

بار دیگر و سال ۲۰۱۶ در فیلم «بتمن در مقابل سوپرمن: طلوع عدالت» (Batman v. Superman: Dawn of Justice) این بار مبارزه‌ی آن دو را در یک فیلم سینمایی دیدیم. در بازی‌های کامپیوتری «بی‌عدالتی» (Injustice) هم می‌توانید خودتان عملا در مبارزه‌ی بین بتمن و سوپرمن شرکت کنید و با انتخاب هرکدام به جنگ با دیگری بروید.

درباره‌ی پاسخ سؤال «چه کسی برنده‌ی این مبارزه است؟» باید بگوییم که بستگی به شرایط دارد. هرچقدر بتمن زمان بیشتری برای تمرین و آماده‌سازی داشته باشد، شانسش مقابل سوپرمن بیشتر می‌شود و می‌تواند زمان طولانی‌تری مقاومت کند. اما معمولا پیش از اینکه برنده‌ی واقعی درگیری مشخص شود اتفاقی می‌افتد و نبردشان نیمه‌کاره رها می‌شود.

۳. کمیک بازگشت شوالیه‌ی تاریکی رابطه‌ی بتمن و سوپرمن را از نو تعریف کرد

بتمن و سوپرمن آن اوایل که کارشان را طی دهه‌های ۵۰ و ۶۰ میلادی آغاز کرده بودند و ماجراجویی‌های مشترکشان در کمیک‌های برترین کمیک‌های جهان و جامعه‌ی عدالت آمریکا تصویر می‌شد، شخصیت نسبتا مشابهی داشتند. دو شخصیت خیرخواه که به دنبال کمک به مردم بودند و با بقیه هم خوب کنار می‌آمدند. سوپر من از آن زمان تا کنون شخصیت‌ پیچیده‌تری شده، ولی اساسش تغییری نکرده است و تقریبا همان شخصیت سابق مانده. ولی بتمن دچار تغییر و تحولاتی بزرگ شد.

تغییرات بتمن از شماره‌ی ۲۱۷ کمیک بتمن سال ۱۹۶۹ آغاز شد. در این کمیک بتمن دوباره سراغ مأموریت سابقش می‌رفت تا در دل جنایتکاران گاتهام ترس و وحشت بیندازد. تغییر و تحول بتمن طی دهه‌ی ۷۰ و ۸۰ هم ادامه داشت و طی این دوران او تبدیل به شخصیتی خشن و کله‌شق شد که هیچ‌جوره با کسی راه نمی‌آمد و برای رسیدن به اهدافش کارهای خطرناکی می‌کرد. این ماجرا باعث شد تا درگیری‌های بتمن با سوپرمن تبدیل به اتفاقی نادر شود و مگر در موارد معدودی چنین کشمکش‌هایی را بین آن دو نمی‌دیدیم. مثلا شماره‌ی اول کمیک «بتمن و جدا افتاده‌ها» (Batman and the Outsiders) که سال ۱۹۸۳ منتشر شد و در آن بتمن انشعابی از لیگ عدالت به وجود آورد تا گروه کوچکی از ابرقهرمان‌های تحت مدیریت خودش را داشته باشد از نمونه‌های انگشت‌شمار این قضیه بود. در این کمیک بتمن از لیگ عدالت استعفا می‌داد و درگیری‌هایی با سوپرمن پیدا می‌کرد.

شیوه و منش متضاد بتمن و سوپرمن در مبارزه‌ی با جرم و جنایت به تدریج اوج گرفت و بالاتر رفت تا اینکه به سال ۱۹۸۶ و یکی از تحسین‌شده‌ترین کمیک‌های دی‌سی رسیدیم؛‌ بازگشت شوالیه‌ی تاریکی نوشته‌ی فرانک میلر، کلاوس جانسون و لین وارلی. در بازگشت شوالیه‌ی تاریکی سوپرمن عامل دولت فاسد آمریکا شده و بتمن از سویی دیگر یک فراری و رهبر گروهی از انقلابیون است. بتمن و سوپرمن که نمی‌توانند اختلاف نظرهای جدی و عمیقشان را با گفت‌وگو حل کنند، نبردی حماسی و خونین در خیابان‌های گاتهام ترتیب می‌دهند.

محبوبیت بیش از اندازه‌ی کمیک بازگشت شوالیه‌ی تاریکی باعث شد تا این ویژگی‌های متضاد بتمن و سوپرمن برای سال‌های آینده هم بماند و مردم دیگر شخصیت‌های این دو ابرقهرمان را به همین شکل می‌شناختند. حالا بتمن و سوپرمن دو رقیب سرسخت هستند که اصلا با شیوه و روش یکدیگر موافق نیستند و اختلاف عقیده‌های سنگینی با هم دارند. این ایده‌ای است که راهش به تمام کمیک‌های بتمن و سوپرمن و بعد از آن به انیمیشن‌های سریالی و فیلم‌ها باز شد.